Matematiksel ve Olasılıksal Akıl Yürütme İlişkisi: İlköğretim Yedinci Sınıf BİLSEM Öğrencilerinin Bilişsel Yeterliliklerinin Korelasyonel Analizi
Özet Görüntüleme: 14 / PDF İndirme: 9
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.14502098Anahtar Kelimeler:
Olasılıksal Muhakeme- Matematiksel Muhakeme- Bilsem ÖğrencileriÖzet
Düşünebilme becerisinin geliştirilmesine yönelik temel araçlardan biri, matematiktir. Bu sebeple matematik, düşünce eylemini gerçekleştirmenin zihinsel bir gerekliliğini içermektedir. Matematiksel muhakeme; düşünce eyleminin sınırlarını aşarak, ilgili olayı, problemi veya durumu tüm yönleriyle analiz ederek mantıklı sonuca ulaşma sürecidir. Bu kapsamda bilişsel analiz süreci etkinliği, genellikle olayların gerçekleşme olasılıklarını değerlendirmede kullanılan muhakemelerle yakından ilişkilidir. Dolayısıyla, matematiksel muhakeme, karmaşık durumları analiz etme ve bu analizlerin sonuçlarını doğru bir şekilde yorumlama yeteneğini içerir. Bu durumda belirsizlik içeren durumlarla başa çıkma becerisini geliştirir. Çünkü olasılıksal muhakeme; dikkatli, sezgisel ve eleştirel düşünceyi, güçlü bir matematiksel dil becerisi, mantıklı çıkarımlarda bulunmayı gerekli kılar. Bu bağlamda daha etkili kararlar alınabilmesi için olasılıksal ve matematiksel muhakeme becerilerinin birlikte kullanılmasıyla gerçekleşir. Araştırmanın temel hedefi, ilköğretim 7. sınıf Bilsem öğrencilerinin olasılıksal ve matematiksel muhakeme beceri düzeylerini ve beceriler arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırmada İlişkisel tarama modelli olan korelasyonel model kullanılmıştır. 2023-2024 eğitim-öğretim yılında Osmaniye’de yer alan Bilim Sanat Merkezinde eğitim gören ilköğretim yedinci sınıf 69 öğrenciyle yürütülmüştür. “Matematiksel Muhakeme Beceri Düzeyi Belirleme Ölçeği" ve "Olasılıksal Muhakeme Beceri Düzeyi Belirleme Ölçeği” araştırmanın veri toplama araçları olup literatür kaynaklarından elde edilen bilgilerle geliştirilmiş olan ve kullanım izni alınan araçlardır. Araştırmaya katılan öğrencilerin büyük çoğunun olasılıksal muhakeme becerileri ile matematiksel muhakeme becerilerinin orta düzey üstünde olduğu ve bu iki beceri arasında pozitif yönde güçlü ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki yapılan analizler sonucunda, tespit edilmiştir.
Referanslar
Altıparmak, K. ve Oziş, T. 2005. Matematiksel ispat ve matematiksel muhakemenin gelişimi üzerine bir inceleme. Ege Eğitim Dergisi, 6(1), 25-37.
Bailin, S. 1987. Critical and creative thinking. Informal Logic, 9(1), 23-30.
Baker, W. and Czarnocha, B. 2002. Written meta-cognition and procedural knowledge. Proceedings of the 2nd International Conference on the Teaching of Mathematics. University of Crete, Hersonissos Crete, Greece, 1-6 July 2002.
Baki, A. 1998. Matematik oğretiminde işlemsel ve kavramsal bilginin dengelenmesi. Ataturk Universitesi 40. Kuruluş Yıldonumu Matematik Sempozyumu, Erzurum.
Baron, J.1988. Thinking and deciding. New York: Cambridge University Press.
Batanero, C., Henry, M. and Parzysz, B. 2005. The nature of chance and probability. In Graham A. Jones (Ed.), Exploring probability in school: Challenges for teaching and learning (chapter 1, pp.15-37). New York, Springer science.
Bernardo, A. B. 1999. Overcoming obstacles in understanding and solving Word problems in mathematics. Educational Psychology, 19(2), 149-163.
Bezzina F. 2004. Pupils’ understanding of probabilistic & statistics (14-15+) difficulties and insights for instruction. Journal of Maltese Education Research, 2(1), 53- 67.
Borovcnik, M. and Peard, R. 1996. Probability. In A. J. Bishop, K. Clements, C. Keitel, J. Kilpatrick and C. Laborde (Eds.), International handbook in mathematics education (Part 1, pp. 239–288). Dordrecht: Kluwer.
Briscoe, C. and Stout, D. 2001. Prospective elementary teachers’ use of mathematical reasoning in solving a lever mechanics problem. School Science and Mathematics, 101(5), 228-235.
Bursalı, G. G. (2019). Ortaokul öğrencilerinin olasılıksal akıl yürütme seviyelerinin incelenmesi (Master's thesis, Bartın Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü).
Büyüköztürk, Ş. 2009. Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum (10. Baskı). PegemA Yayınları, Ankara.
Camacho, J. E. D. 2002. Comparing declarative and procedural learning strategies under a problem based learning approach. Unpublished Doctoral Dissertation. United States International University, San Diego.
Cepni, S. 2009. Araştırma ve Proje Calışmalarına Giriş (4. Baskı), Trabzon.
Charles, R. and Lester, F. 1982. Teaching problem solving: What, why & how. Palo Alto, CA: Dale Seymour Publications.
Cohen, J. 1988. Statistical power analysis for the behavioral sciences (2nd Ed.). New Jersey: Lawrance Erlbaum.
Dowker, A. 1997. Young children’s addition estimates. Mathematical Cognition, 3(2), 141–154.
English, L. D. 2005. Combinatorics and the development of childrens’ combinatorial reasoning. In Graham A. Jones (Ed.), Exploring probability in school: Challenges for teaching and learning (chapter 5, pp. 121-141). Springer Science, New York.
Erdem, E. (2011). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin matematiksel ve olasılıksal muhakeme becerilerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Adıyaman Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adıyaman.
Fischbein, E. 1975. The intuitive sources of probabilistic thinking in children. Dordrecht, The Netherlands: Reidel.
Fischbein, E. and Schnarch, D. 1997. The evolution with age of probabilistic, intuitively based misconceptions. Journal of Research in Science Teaching, 28(1), 96-105.
Ford, M. I. and Kuhs, T. 1991. The act of investigating: Learning mathematics in the primary grades. Childhood Education, 67(5), 313-316.
Gal, I. and Baron, J. 1996. Understanding repeated simple choices. Thinking and Reasoning, 2(1), 1-18.
Gay, L. R. and Airasian, P. 2000. Educational research: Competencies for analysis and application. Upper Saddle River, NJ: Prentice-Hall, Inc.
Gibbs, W. and Orton, J. 1994. Language and mathematics. In A. Orton and G. Wain (Eds.), Issues in Teaching Mathematics (pp. 95-116). Cassell, London.
Graham, A. 1994. Statistics: An introduction. London: Hodder & Stoughton.
Green, D. R. 1983. A survey of probability concepts in 3000 pupils aged 11–16 years. In D. R. Grey, P. Holmes, V. Barnett and G.M. Constable (Eds)., Proceedings of the First International Conference on Teaching Statistics (pp. 766–783). Sheffield, UK: Teaching Statistics Trust.
Gün, H. K., Işık, O. R., & Şahin, B. (2021). Oyunla Öğretimin Olasılık Başarısına Ve Matematik Dersine Tutuma Etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(7), 263-276.
Gürbüz, R. and Birgin, O. 2012. The effect of computer-assisted teaching on remedying misconceptions: The case of the subject “probability”. Computers and Education, 58(3), 931-941.
Gürbüz, R., Catlıoğlu, H. Birgin, O. and Erdem, E. 2010. An investigation of fifth grade students’ conceptual development of probability through activity based instruction: a quasi-experimental study. Educational Sciences: Theory & Practice, 10(2), 1021–1069.
Holyoak, K. J. and Morrison, R. G. (2005). Thinking and reasoning: A reader’s guide. In K. J. Holyoak & R. G. Morrison (Eds.), The Cambridge handbook of thinking and reasoning (pp. 1–9). New York, NY: Cambridge University Press.
Ifrah, G. 1998. Rakamların evrensel tarihi 1: Bir golgenin peşinde (8.Baskı). Tubitak Populer Bilim Kitapları, Ankara.
İşleyen, T. and Işık, A. (2003). Conceptual and procedural learning inmathematics. Journal of The Korea Society of Mathematical Education SeriesD: Research in Mathematical Education, 7(2), 91–99.
Kahneman, D. and Tversky, A. 1972. Subjective probability: A judgment of representativeness. Cognitive Psychology, 3, 430-454.
Kahneman, D., Slovic, P. and Tversky, A. (Eds.). 1982. Judgment under uncertainty: Heuristics and biases. Cambridge University Press.
Karacay, T. 2006. Olasılığın matematiksel temelleri ve yeni arayışlar. IV. Ulusal Mantık, Matematik ve Felsefe Sempozyumu, Foca, 5-8 Eylul 2006.
Karasar, N. 2009. Bilimsel araştırma yontemi (19. Baskı). Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
Karataş, İ. ve Guven, B. 2003. 8. Sınıf öğrencilerinin problem çözme surecince kullandığı bilgi türlerinin analizi. Matematikçiler Derneği Bilim Köşesi. www.matder.org.tr.
Kazıma, M. 2006. Malawian students’ meanings for probability vocabulary. Educational Studies in Mathematics, 64, 169-189.
King, J. P. 2003. Matematik sanatı (14. Baskı). Tubitak Populer Bilim Kitapları, Ankara.
Korkmaz, A. 2005. Olasılık kuramının doğuşu. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 60(2), 171-193.
Kosonen, P. O. 1992. Effects of teaching statistical laws on reasoning about problems. Thesis submitted in partial fullfilment of the requirements for the degree of doctor of philosophy. Faculty of Education, Simon Fraser University.
Lavigne, N. C. and Lajoie, S. P. 2007. Statistical reasoning of middle school children engaged in survey inquiry. Contemporary Educational Psychology, 32, 630– 666.
Lithner, J. 2000. Mathematical reasoning in task solving, Educational Studies in Mathematics, 41, 165-190.
Mandacı-Şahin, S. 2007. 8. Sınıf öğrencilerinin matematik gücünün belirlenmesi. Doktora tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
Mayer, R. E. 1982. The psychology of mathematical problem solving. In F. K. Lester and Garofalo (Eds), Mathematical problem solving: Issues in research (1-13). Franklin Institute Pres, Philadelpia.
Meece, J. 1996. Gender differences in mathematics achievement: the role of motivation. In M. Carr (Ed.), Motivation in Mathematics. Hampton Press, Inc. (pp. 113- 130). Cresskill, New Jersey.
Mumcu, H. Y. (2019). İlköğretim Matematik Öğretmen Adaylarının Matematiksel Muhakeme Öz-Yeterlik İnançlarının İncelenmesi: Bir Ölçek Geliştirme Ve Uygulama Çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(3), 1239-1280.
Nickerson, R. S. 2004. Cognition and chance: the psychology of probabilistic reasoning. Lawrence Erlbaum Associates, Publishers Mahwah, New Jersey, London.
Olkun, S. ve Toluk, Z. 2004. İlkoğretimde etkinlik temelli matematik öğretimi. Anı Yayıncılık, Ertem Matbaacılık, Ankara.
Papanastasiou, C. 2002. Effects of background and school factors on the mathematics achievement. Educational Research and Evaluation, 8(1), 55-70.
Popper, K. R. 1998. Bilimsel Araştırmanın Mantığı. YKY, İstanbul.
Rittle-Johnson, B. and Koedinger, K. R. 2002. Comparing instructional strategies for integrating conceptual and procedural knowledge. Proceedings of the Annual Meeting of the North Psycology of Mathematics Education, 1-4.
Russell, S. J. 1999. Mathematical reasoning in the middle grades. In L. V. Stiff and F. R. Curcio (Eds.), Developing mathematical reasoning in grades K-12 (pp. 1– 12). Reston, VA: National Council of Teachers of Mathematics.
Salan, M. ve Gencel, S. 1998. Liseler icin matematik ders kitabı 3, Salan Yayınları, İstanbul.
Soylu, Y. ve Soylu, C. 2006. Matematik derslerinde başarıya giden yolda problem çözmenin rolü. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(11), 97-111.
Struik, D. J. 2002. Kısa matematik tarihi (2. Baskı). Doruk Yayıncılık, İstanbul.
Şandır, H., Ubuz, B. ve Argun, Z. 2002. Ortaoğretim 9. sınıf oğrencilerinin mutlak değer kavramındaki oğrenme hataları ve kavram yanılgıları. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, ODTU, Ankara.
Şirin, B., & YILDIZ, A. (2020). 8. sınıf matematik ders kitabının PISA temel matematik beceri seviyelerine göre incelenmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 9(4), 1158-1176.
Tatsis, K., Kafoussi, S. and Skoumpourdi, C. 2008. Kindergarten children discussing the fairness of probabilistic games: The creation of a primary discursive community. Early Chilhood Education Journal, 36, 221-226.
Toulmin, S., Rieke, R. and Janik, A. 1984. An introduction to reasoning (Second Edition). Macmillan Publishing Co., Inc. New York.
Umay, A. 2003. Matematiksel muhakeme yeteneği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 234-243.
Yazgan, Y., & Ülger, T. K. (2022). Matematik Öğretmen Adaylarının Cebirsel, Uzamsal, Olasılıksal ve Orantısal Muhakemedeki Başarı Düzeylerinin Karşılaştırılması. Turkish Studies-Educational Sciences, 17(3).
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 ISPEC Uluslararası Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.