Sivas İli Topografya ve Bazı Arazi Özelliklerinin CBS ile İncelenmesi
Özet Görüntüleme: 2 / PDF İndirme: 2
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.14507229Anahtar Kelimeler:
Topografya- Arazi Örtüsü- CBS- Sivas iliÖzet
Bu çalışma Yukarı Kızılırmak Havzası’nda yer alan Sivas iline ait topografya ve bazı arazi özelliklerinin Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) aracılığıyla incelenmesini esas almaktadır. Nitel araştırma desenlerinden doküman analizi yöntemiyle gerçekleştirilen bu çalışmada veriler Global Mapper 21.1 paket programı üzerinden SRTM Worldwide Elevation Data kaynağından ve Harita Genel Müdürlüğü tarafından üretilmiş olan paftalardan elde edilmiştir. Sivas ilinin Arazi Kullanım Kabiliyeti (AKK) verileri Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından oluşturulan verilerden ve arazi kullanım verileri ise CORINE 2018’den derlenmiştir. Elde edilen bu veriler MapInfo Pro Advanced 2019.3 CBS paket programı ile ilin topografya, arazi örtüsü ve arazi kulanım haritaları oluşturulmuştur. Bu haritalar üzerinde bir takım sorgulama işlemleri gerçekleştirilerek elde edilen istatistiki veriler Microsoft Excel 2016 uygulaması yardımıyla tablo ve grafiklere dönüştürülmüştür. Ulaşılan bulgulara göre Sivas il alanının % 64’ünün 1500 m üzerindeki yükselti değerinde yer aldığı, % 40.43’ünün % 6’dan düşük eğim değerlerine sahip olduğu, bakı özellikleri açısından ise düz kısımlar dışında her yönde eşit bir şekilde dağılım gösterdiği belirlenmiştir. Sivas il arazisinin % 47.15 gibi büyük bir bölümü VII. sınıf arazilerden oluşmakta olup bu sahalar tarımsal faaliyetler açısından elverişli değildir. Sivas ilinde yaygın olarak görülen toprak türleri % 39.17’si ile kahverengi topraklar ve % 38.60 ile kahverengi orman topraklarıdır. Çalışma alanının % 88.16’sı erozyon problemi ile karşı karşıyadır. Arazi kullanımı açısından il arazisinin yaklaşık % 28’i orman altı örtüsü alanlarından oluşmaktadır. Tüm bu bulgular sonucunda yükselti, eğim fazlalığı ve erozyonun il arazisinde görülen başlıca problemler olduğu tespit edilmiş olup, bu problemlerin dikkate alınarak uygun arazi kullanım planlamalarının yapılması önerilmektedir.
Referanslar
Atalay, İ. (1987). Türkiye Jeomorfolojisine Giriş (Genişletilmiş 2. bs). İzmir: Ege Üniv. Edebiyat Fak. Yayınları.
Burrough, P. A. & McDonnell, R. A. (1998). Principles of Geographical Information Systems. New York: Oxford University Press. By, R. A. de (2001). A Gentle İntroduction to GIS. In R. A. de By (Eds.), Princibles of Geographic Information Systems (p. 26-63). Enschede: The International Institute for Aerospace Survey and Earth Sciences (ITC).
Copernicus Land Land Monitoring Service (CLMS) (2024). Corine Land Cover 2018. https://land.copernicus.eu/en/map-viewer?dataset=0407d497d3c44bcd93ce8fd5bf78596a Erişim tarihi: 20.04.2024.
Değerliyurt, M. ve Çabuk, S. N. (2015). Coğrafyayı coğrafi bilgi sistemleri ile tanımlamak. Doğu Coğrafya Dergisi, 20(33), 37-48.
Dengiz, O. ve Sarıoğlu, F. E. (2011). Samsun ili bazı arazi özelliklerinin ve arazi kullanım durumlarının topografik özellikleri ile birlikte cbs analizleri. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 48(1), 55-60.
Ergün, A. (2016). Sivas ili’nde coğrafi faktörlerin göç olgusu üzerine etkileri. (Tez no. 581017) [Yayımlanmamış Doktora Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
Ergün, A. ve Buldur, A. D. (2018). Sivas ilinde yükselti basamaklarına göre 1990-2015 yılları arasında nüfus ve yerleşmelerin dağılışı ve değişimi. Zeitschrift für die Welt der Türken (ZfWT), 8(3), 303-327.
Ergün, A. (2023). Eğitim alanında coğrafi bilgi sistemleri ile ilgili yapılmış araştırmalara yönelik bibliyometrik bir analiz. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(5), 23-40. https://doi.org/10.19160/e-ijer.1322121
Erinç, S. (1996). Klimatoloji ve Metodları. İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım.
Esen, F. ve Avcı, V. (2017). Tunceli ili'nde topoğrafik faktörlere göre (yükselti, eğim, bakı) yerleşmelerin ve nüfusun dağılışı. The Journal of International Social Research 10(51), 376-389. https://doi.org/10.17719/jisr.2017.1774
Karaca, S., Sarğın, B. ve Türkmen, F. (2019). Bazı arazi ve toprak niteliklerinin coğrafi bilgi sistem analizleriyle incelenmesi: van ili arazi ve toprak özellikleri. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 6(2), 199-205. https://doi.org/10.19159/tutad.542543
Koç, H., Ergün, A. ve Kartal, F. (2020). Sivas ilinde bal üreticilerinin sorunları ve çözüm önerileri. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 6(2), 327-362 https://doi.org/10.47615/issej.835332
Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü (1994). Sivas İli Arazi Varlığı (İl Rapor No: 58). Başbakanlık Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları.
Kumhálová, J., & Moudrý, M. (2014). Topographical Characteristics for Precision Agriculture in Conditions of The Czech Republic. Applied Geography 50(2014), 90-98. http://dx.doi.org/10.1016/j.apgeog.2014.02.012
Mercan, Ç. ve Arpağ, S. (2020). Coğrafi bilgi sistem analizleri kullanılarak toprak ve arazi özelliklerinin değerlendirilmesi: Türkiye, Mardin ili arazisi. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 7(1), 23-33.
Orta Anadolu Kalkınma Ajansı (ORAN). (2011). Sivas Tarım Hayvancılık ve Gıda Sektörel Çalışma Grubu Raporu.
Sergün Ü. (1994). Türkiye’de kır nüfusunun yükselti kademelerine göre dağılışı. İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Bülteni, 11, 9-16.
Sıvacı, E. R., Dere, Ş. ve Kılınç, S. (2007). Tödürge Gölünün (Sivas) epilitik diatom florasının mevsimsel değişimi. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi, 24 (1-2), 45-50.
Sönmez, V. ve Alacapınar, F. G. (2019). Örneklendirilmiş Bilimsel Araştırma Yöntemleri (7. bs.). Ankara: Anı Yayıncılık.
Sunkar, M. (2008). Zamantı Çayı Yukarı Havzası (Uzunyayla)’nın Jeomorfolojisi. e-Journal of New World Sciences Academy, 3(4), 623-643. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/112037
Sunkar, M (2013). Uzun Yayla Platosu’nun Sınırları ve Genel Jeomorfolojik Özellikleri. H. Korkmaz & A. Kartaş (Ed.), III. Ulusal Jeomorfoloji Sempozyumu (UJES 2012) Bildiriler Kitabı (1. bs., s. 106-113). Erişim adresi: Hatay. https://www.researchgate.net/publication/330727564_Uzunyayla_Platosu'nun_Sinirlari_ve_Genel_Jeomorfolojik_Ozellikleri_UJES_2012
Susam, T. ve Oğuz, İ. (2006). CBS ile Tokat ili arazi varlığının eğim ve bakı özelliklerinin tespiti ve tarımsal açıdan irdelenmesi. Gazi Osmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 23(1), 67-74.
Tanoğlu, A. (1947). Türkiye’nin irtifa kuşakları. Türk Coğrafya Dergisi, (9-10), 37-63. https://doi.org/10.17211/tcd.68808
Taş, B. ve Yakar, M. (2009). Afyonkarahisar ilinde yerleşmelerin yükselti basamaklarına göre dağılışı. Coğrafi Bilimler Dergisi, 7(2), 145-162. https://doi.org/10.1501/Cogbil_0000000099
Tuğaç, M. G. ve Torunlar, H. (2007). Tarım arazilerinin tarımsal kullanım uygunluklarının belirlenmesi üzerine bir çalışma. Tarım Bilimleri Dergisi 2007, 13(3), 157-165.
Udin, W. S., Aduini, M. N., Sulaiman, N., Sulaiman, N. Shafiee, N. S., & Jamil, R. M. (2022). GIS Based Assessment and Analysis of Terrain Variables in Kampung Baru, Jeli, Kelantan. 4th International Conference on Tropical Resources and Sustainable Sciences. IOP Publishing. doi:10.1088/1755-1315/1102/1/012023
Yavuz Özalp, A., Akıncı, H. ve Temuçin, S. (2013). Artvin ili arazisinin topografik ve bazı fiziksel özelliklerinin tespiti ve bu özelliklerin arazi örtüsü ile ilişkisinin incelenmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 4(2), 292-309.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (9.bs.). Ankara: Seçkin
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 ISPEC Uluslararası Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.