Türkiye’de Etkin Piyasalar Hipotezinin Geçerliliği: Fourier Temelli Birim Kök Testleri ve Rals-Adf Testlerinden Kanıtlar

Ahmet  KARDAŞLAR

doi:10.5281/zenodo.10046988

Authors

Ahmet KARDAŞLAR Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi https://orcid.org/0000-0002-6415-8822

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.10046988

Keywords:

Etkin Piyasalar Hipotezi, Piyasa Etkinliği, Borsa İstanbul

Abstract

Finans piyasaları kapsamında herhangi bir menkul kıymete ilişkin tüm bilgilerin eşanlı olarak fiyatlara yansıması durumunda piyasa etkin kabul edilmektedir. Etkin piyasa varsayımı altında yatırımcılar, piyasa koşullarında oluşan normal kâr düzeyinin üzerinde kazanç sağlayamamaktadır. Elbette bu durum tüm yatırımcıların menkul kıymete ilişkin bilgilere tam olarak ulaşabiliyor olmasıyla doğrudanilintilidir. LiteratürdeFama (1970) tarafından ortaya atılan Etkin Piyasalar Hipotezi, menkul kıymetlerin değerleri ve bilgi faktörü arasındaki ilişkiyi zayıf formda etkinlik, yarı-güçlü formda etkinlik ve güçlü formda etkinlikolmak üzere üç başlıkta tartışmaktadır. Bu çalışmada Türkiye için Etkin Piyasalar Hipotezinin zayıf formda etkin olup olmadığı ampirik olarak araştırılmaktadır. Ampirik çalışmalarda Etkin Piyasalar Hipotezinin geçerliliği, incelemeye konu olan menkul kıymet fiyatlarına dair serilerin durağanlık yapısı üzerinden sürdürülmektedir. Bu kapsamdaampirik incelememizBorsa İstanbul (BİST)’a ait 6 farklı endeks için 2009:1-2023:7 dönemi aylık gözlemleri kapsamaktadır. Analizler yumuşak yapısal kırılmaları içsel olarak modellemeye olanak sağlayan ve doğrusal olmayan durumları dikkate alanFourier-KPSS ve Fourier-KSS durağanlık testleri ileserilerin normal dağılıma sahip olmaması durumunda dahi tutarlı sonuçlar üretebilen RALS-ADF birim kök yöntemleriyle gerçekleştirilecektir. Yapılan sınamalar ışığındaBİSTiçin Etkin Piyasalar Hipotezinin zayıf formda etkinliğinin geçerli olduğuna işaret etmektedir. Diğer bir ifadeyle yatırımcılarmenkul kıymet fiyatlarına ilişkin tarihsel bilgi setlerini kullanarak piyasa koşullarında oluşan normal kâr düzeyinin üzerinde kazanç elde edememektedirler.

References

Akgün, A.,&Şahin, I. E. (2017). TheTesting of Efficient Market Hypothesis in Borsa Istanbul. Annals of theConstantinBrancusiUniversity of TarguJiu, LettersandSocialSciences Series, 2017, 35.

Altuntaş, M.,Kiliç, E., Pazarci, Ş., & Umut, A. (2022). Borsa İstanbul Alt Endekslerinde Etkin Piyasa Hipotezinin Test Edilmesi: Fourier Kırılmalı ve Doğrusal Olmayan Birim Kök Testlerinden Kanıtlar. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 7(1), 169–185. https://doi.org/10.30784/epfad.1041187

Bayraktar, A. (2012). Etkin Piyasalar Hipotezi. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(1), 37–47.

Becker, R.,Enders, W., & Lee, J. (2006). A Stationarity Test in the Presence of an UnknownNumber of Smooth Breaks. Journal of Time Series Analysis, 27(3), 381–409. https://doi.org/10.1111/j.1467-9892.2006.00478.x

Çeli̇k, T. T.,& Taş, O. (2009). Etkin piyasa hipotezi ve gelişmekte olan hisse senedi piyasaları. İTÜDERGİSİ/b, 4(2).

Christopoulos, D. K.,&León-Ledesma, M. A. (2010). Smoothbreaksandnon-linearmeanreversion: Post-BrettonWoodsrealexchangerates. Journal of International Money and Finance, 29(6), 1076–1093. https://doi.org/10.1016/j.jimonfin.2010.02.003

Eken, M. H.,& Üner, T. Ö. (2010). Hisse senedi piyasalarında takvim etkileri ve İstanbul Menkul Kıymetler Borsasına ilişkin bir uygulama. İMKBDergisi, 12(45), 61-119.

Fama, E. F. (1970). EfficientCapitalMarkets: A Review of TheoryandEmpiricalWork. TheJournal of Finance, 25(2), 383–417. https://doi.org/10.2307/2325486

Gündoğdu, A. (2020). Herekese Göre Finans (3rd ed.). Ankara: Remzi Kitabevi.

Harvey, D. I.,Leybourne, S. J., &Xiao, B. (2008). A Powerful Test forLinearityWhentheOrder of Integration is Unknown. Studies in Nonlinear Dynamics &Econometrics, 12(3). https://doi.org/10.2202/1558-3708.1582

Im, K. S., Lee, J., &Tieslau, M. A. (2014). MorePowerfulUnitRootTestswithNon-normal Errors. In R. C. Sickles& W. C. Horrace (Eds.), Festschrift in Honor of Peter Schmidt: EconometricMethodsand Applications(pp. 315–342). New York, NY: Springer. https://doi.org/10.1007/978-1-4899-8008-3_10

Kapetanios, G.,Shin, Y., &Snell, A. (2003). Testingfor a unitroot in thenonlinear STAR framework. Journal of Econometrics, 112(2), 359–379. https://doi.org/10.1016/S0304-4076(02)00202-6

Kardemir, F.,& Evci, S. (2020). Borsa İstanbul’da Zayıf Formda Piyasa Etkinliğinin test edilmesi: Sektörel çerçevede bir analiz. Business & Management Studies: An International Journal, 8(1), 82–100. http://dx.doi.org/10.15295/bmij.v7i5.1416

Küçükkaplan, İ.,Kiliç, E., Pazarci, Ş., & Kar, A. (2023). G-8 Ülkelerinde Etkin Piyasa Hipotezinin Test Edilmesi: Fourier Kırılmalı Birim Kök Testlerinden Yeni Kanıtlar. Journal of EconomicPolicyResearches, 10(1), 1–18. https://doi.org/10.26650/JEPR1071070

Kwiatkowski, D., Phillips, P. C. B., Schmidt, P., &Shin, Y. (1992). Testingthenullhypothesis of stationarity againstthealternative of a unitroot: How sure arewethateconomic time serieshave a unitroot? Journal of Econometrics, 54(1), 159–178. https://doi.org/10.1016/0304-4076(92)90104-Y

Lu, Y.-C., Chang, T., Hung, K., &Liu, W.-C. (2010). Meanreversion in G-7 stockprices: Furtherevidencefrom a panel stationary test withmultiplestructuralbreaks. MathematicsandComputers in Simulation, 80(10), 2019–2025. https://doi.org/10.1016/j.matcom.2010.02.010

Murthy, V. N. R.,Washer, K., &Wingender, J. (2011). Do U.S. stockpricesexhibitmeanreversion? Evidencefromrecentnonlinearunitroottests. International ResearchJournal of Finance andEconomics, 68, 46–49.

Narayan, P. K. (2008). Do shocksto G7 stockpriceshave a permanenteffect?:Evidencefrom panel unitroottestswithstructuralchange. MathematicsandComputers in Simulation, 77(4), 369–373. https://doi.org/10.1016/j.matcom.2007.03.003

Özdemi̇r, M. (2022). Etkin Piyasa Hipotezinin Yapısal Kırılmalı ve Doğrusal Olmayan Birim Kök Testleri ile Analizi: Borsa Istanbul Üzerine Bir Uygulama. EKOIST Journal of EconometricsandStatistics, (37), 257–282. https://doi.org/10.26650/ekoist.2022.37.1135040

Sönmez, F. E. (2021). Etkin Piyasa Hipotezinin Geçerliliği: G7 Ülkeleri Örneği. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 28(1), 67–82.

https://doi.org/10.18657/yonveek.863937