OKUL ÖNCESİ EĞİTİM KURUMLARINDA ÇATIŞMA NEDENLERİ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİNE İLİŞKİN ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİ

Özet

Bu araştırmanın amacı okul öncesi eğitim kurumlarında yaşanan çatışmaların nedenleri ile çatışmalara öğretmenlerin getirdikleri çözüm önerileri incelemektir. Bu amaca bağlı olarak okul öncesi eğitim kurumlarında yaşanan bireysel, örgütsel ve yönetsel çatışma nedenleri ile bu çatışmalara getirilen çözüm önerilerinin neler olduğu tespit edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu okul öncesi eğitim kurumlarında görevli 10 öğretmen oluşturmaktadır. Çalışma grubunu oluşturan öğretmenler Hatay ili Antakya ilçesinde görev yapmaktadır. Yapılan görüşmelerde veri kaybına uğramamak amacıyla öğretmenlerin izni doğrultusunda görüşmelerde ses kaydı yapılmıştır. Araştırmaya katılan öğretmenlerin isimleri saklı tutulmuş, çalışmaya katılan öğretmenler Ö1, Ö2, Ö3… şeklinde kodlanmıştır. Araştırmada nitel çalışma yöntemlerinden görüşme tekniği kullanılmıştır. Araştırmada verilerin toplanmasında yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Görüşmede elde edilen veriler yazıya aktarılarak verilerin tematik kodlaması yapılmıştır. Elde edilen kodların arasındaki ortak yönler tespit edilerek kodları kapsayan temalara ulaşılmıştır.

Görüşme yapılan öğretmenlere göre bireysel çatışmaların en önemli nedeni olarak kişilik farklılıkları (%23,3) ile gruplaşmalar (%23,3) gösterilmiştir. Bireysel çatışmaların diğer nedenleri olarak öğretmenlerin birbirlerinin arkasından konuşmaları, amaç farklılıkları ve iletişimsizlik konuları sıralanmıştır. Arkadan konuşma (dedikodu), amaç farklılıkları, iletişimsizlik ve güç mücadeleleri diğer nedenler olarak belirtilmiştir. Öğretmenlere göre, bürokratik çalışma fazlalığı (%32) en çok karşılaşılan örgütsel çatışma nedenidir. Üst makamlardan gelen talep ve baskılar da (%16) örgütsel çalışmalarda belirtilen önemli bir nedendir.  Bunların dışında “kurum kültürü eksikliği”, ast-üst ilişkisinin belirgin olmaması ve “veli baskısı” da örgütsel çatışma nedenleri arasında gösterilmiştir. Yönetsel çatışma nedenleri arasında en büyük nedenin ise “ayrımcılık” (%27,3) olduğu dile getirilmiştir. İlişkilerde kişisel çıkarların bulunması,  kaynakların yetersizliği, öğretmenlerin alanına müdahale edilmesi, yönetim anlayışlarındaki farklılıklar ve ödüllendirmede adaletsizlik gibi nedenlerin de yönetsel çatışmaların ortaya çıkmasında etkili olduğu öğretmenlerce dile getirilmiştir.

Öğretmenlerin %80’i bireysel çatışmaları “iletişim kurarak, uzlaşarak” çözdüklerini belirtmiştir. Öğretmenlerin çoğunluğu (%46,7) örgütsel çatışmaların çözümünde “yardımlaşma ve işbölümü yapmanın” önemli olduğunu düşünmektedir. Yönetsel çatışmalarda ise “ortak bir yol bulmak” öğretmenlerce (%36,36) en çok tercih edilen yol olduğu sonucuna ulaşılmıştır.