İç Savaş Sonrası Beyrut’un Kentsel Dönüşüm Tartışmaları Bağlamında Solidere’in Downtown Projesi

Songül GELDİ

doi:10.5281/zenodo.13222030

Yazarlar

Songül GELDİ Mardin Artuklu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Ana Bilim Dalı https://orcid.org/0000-0003-1148-3733

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.13222030

Anahtar Kelimeler:

İç Savaş- Mekân- Solidere- Al Waad- Beyrut

Özet

Devletler, topluluklar ya da mevcut iktidarlar için kent üzerinde hegomonya kurma ve kontrolü sağlama amacına hizmet eden savaş ve sistematik politik şiddet bu dinamik sistemlerin şekillenmesinde önemli bir etkiye sahiptirler. 1975-1990 Lübnan İç Savaşında siyasal çatışmaların merkezi ve hedefi haline gelen aynı zamanda bu sosyolojik sürecin doğrudan ya da dolaylı etkilerine maruz kalan başkent Beyrut örneğinde olduğu gibi. Toplumsal ve kentsel coğrafyası savaş ile bölünen kent, iç savaş sonrası dönemde kentsel dönüşüm adı altında fiziksel, doğal ve yapılı çevresini yönetme, insan çevre bütünlüğünü sağlama, yaşam hakkını koruma, ekonomik, ekolojik, toplumsal ve kentsel çevre tahribatını anlama, iyileştirme temelinde stratejik müdahale biçimleri geliştirilmiştir. Çalışmada Neoliberal mülk geliştirici inkâr politikalarının ve siyasi-ideolojik yapılanmanın yön verdiği dört farklı kentsel dönüşüm projesi bağlamında tartışılan Beyrut’un imar planlaması öncelikle Linord, Elyssar ve hatta Elyssar’ın varlık nedeni olan Al Waad projesi üzerinden ele alınacaktır. Özellikle ‘yerinde dönüşüm’ bağlamında önem arz eden Hizbullah’ın Al Waad projesinin temel amacı, örgütlenme biçimi, pratik politik sonuçları, projenin uygulandığı güney banliyösü Dahiyya’nın (Dahieh) Haret Hreik öznelinde Şii halkına etkisi tartışılarak değerlendirilecektir. Daha sonra savaşın kişisel hafızasının inkârına tasarlanan Beyrut kent merkezli (El Bourj/Downtown) Solidere’in (Societé Libanaise, le Développement et la Reconstruction de la Centre Ville de Beyrouth) kurulma amacı, vizyonu, işleyişi, öngörülen stratejisi, farklılıkları, yöntem ve teknikleri, dünya geneli ve kent ölçeğinde onay gören bir proje olup olmadığı ayrıntılı bir biçimde analiz edilerek sebep-sonuç ilişkisi içerisinde değerlendirilecektir. Ayrıca toplumsal uzlaşı iddiası ile hayata geçirilen Solidere projesinin stratejik politik amacı doğrultusunda kentsel ve toplumsal bütünlüğü sağlayıp sağlamadığı, kentsel dönüşüm uygulamaları ve amaçları çerçevesinde projenin kent ve kent halkına olumlu olumsuz etkisi, urbicide (kentkırım) uygulama stratejisinin kente karşı politik bir savaş/şiddet formu olup olmadığı irdelenmeye çalışılacaktır.

Referanslar

Albert H. Hourani, “Visions of Lebanon”, Toward a Viable Lebanon, Halim Barakat(ed), Croom Helm, London, 1988, ss.7-8.

Annia Ciezadlo,“Sect Symbols,” The Nation, Online journal, http://thenation.com/doc/20070305/ciezadlo, February 21, 2007, erişim tarihi: 10 Ekim 2019.

Arie Amaya-Akkermans, “Beirut: Reinventing or Destroying The Public”, Hannah Arendt Center, 23 May 2012.

Aseel Sawalha, Reconstructing Beirut: Memory and Space in a Postwar Arab City, University of Texas Press, Austin, Texas, 2011

Christine Mady, Nostalgia For A Past: Beirut’s Shared Open Spaces, Notre Dame University-Louaize, Vol 40(1), Lebanon, Octobre 2015.

Craig Larkin, “Remaking Beirut: Contesting Memory, Space, andthe Urban Imaginary of Lebanese Youth”,City &Community, 9(4), 2010

Craig Larkin, “Reconstructing and Deconstructing Beirut: Space, Memory and Lebanese Youth”, Conflict in Cities/Contested States Working Paper Series,8, 2009.

David Humphrey, “The Reconstruction Of The Beirut Central District: An Urban Geography Of War And Peace”. Spaces And Flows: An International Journal Of Urban and Extra Urban Studies, 6(4), 2015.

Deen Sharp, “The Battle for Beirut’s Buildings”, The Guardian, 1 April 2010.

Divergence”, Women in Lebanon: Living With Christianity, İslam and Multiculturalism, Marie-Claude Thomas(ed.), Palgrave Macmillan, New York, 2013.

Edward Said, Reflections On Exile, Harvard UniversityPress, US, 2000.

Elyssar, “Elyssar: Public Agency for the Planning and Development of Beirut South-Western Suburbs: Profile”,http://www.elyssar.com/preliminaries.html.,2013, son erişim Haziran 2019.

Fadi Shayya, Fouad Asfour&Lana Salman, Critical Cities, Recognising the Invisible Monument, Deepa Naik&Trenton Oldfield(eds.), Myrdle Court Press, London, 2012.

Fawaz A.Gerges,Contentious Politics Of The Middle East: Popular Resistance And Marginalized Activism Beyond The Arab Uprisings. Palgrave Macmillan, Us-New York, 2015.

Gearoid Millar, “Investing in Peace: Foreign Direct İnvestment As Economic Restoration in Sierra Leone?”,Third World Quarterly, 36(9), 2015, ss.1700-1716.

Henri Lefebvre, Mekânın Üretimi, Işık Ergüden (çev.), Sel Yayınları, İstanbul, 2016.

Jillian Walliss, “Modernity and The Civic Realm: Learning from The Beirut Souks”, University of Melbourne, Australia, January 2012.

John Nagle, “Ghosts, Memory, and The Right to The Divided City: ResistingAmnesia in Beirut City Centre, Antipode”,49(1), 17 July, 2016, ss.149-168, Röportaj, Haziran 2015.

Khaled Tadmori, “Lübnan - Trablus Kentsel Sit Alanı’nın Koruma Sorunsalı ve Koruma-Planlanması için Yönlendirici Kavramsal Çerçeve”, Yayınlanmış Doktora Tezi, Mimar Sinan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı, İstanbul, 2004.

Lebanese Economic Association, 2013.

Martin Coward, “Community as Heterogenous Ensemble: Mostar and Multiculturalism”, Alternatives, 27(1), 2002.

Mazen Oussama Dimachkieh, “All Roads Lead to Martyr’s Square”, Final Year Project, American University of Beirut, 2017.

Mona Harb, and Mona Fawaz, “Influencing the Politics of Reconstruction in Haret Hreik”, Lessons in Post-War Reconstruction: Case Studies from Lebanon in the Aftermath of the 2006 War, Howayda Al-Harithy (ed), Routledge, Abingdon, 2010.

Mounir Douaidy, “Recontraction of Beriut City Center. Solidere Experience”, Journalist Seminar in Amman, 18 October 2003.

Murat A. Erginsöz, İlk Çağdan Günümüze Mimarlık ve Şehircilik Tarihi, Arion Yayınevi, İstanbul, 2012.

Nadia Tueni, Beirut (1979), “Lebanese Women in All Their Diversity: Convergence and

Nicholas Blanford, Killing Mr Lebanon: The Assassination of Rafik Hariri and İts İmpact on the Middle East, I.B. Tauris, London, 2006.

Pelin Tan, “Beneath Our Skin” http://www.e-flux.com/journal/01/68487/beneath-our-skin/2008, son erişim, Mayıs 2019.

Rebecca Collard, “Developers Threaten Beirut’s Architectural Heritage”,The National,16 September 2011.

Samir Khalaf, Heart of Beirut: Reclaiming the Bourj. Saqi Books, London, 2006.

Sara Fragonese, “Urban Geopolitics 8 Years on: Hybrid Sovereignties, the Everyday, and Geographies of Peace”, Geography Compas 6/5, 2012, s. 294.

Sarah Barrell, “The Town They Can’t Keep Down”, The Independent, 20 March 2011, son erişim 31 Ekim 2019.

Saree Makdisi, “Laying Claim to Beirut: Urban Narrative and Spatial Identity in the Age of Solidere, Critical Inquiry”, The University of Chicago Press, Border Posts 23(3), 1997.

Scott A. Bollens, City and Soul in Divided Societies, Routledge, Abingdon, 2012, ss.177-178.

Solidère, “Solidère Annual Report: Momentum of Place, People in Motion: City in Scenes”, 2011.

Songül Geldi, “Savaş Sonrası Lübnan Sanatında İmge ve Mekân: In This House (2005)”, ARTS: Artukulu Sanat ve Beşeri Bilimler Dergisi, Sayı: 5, 2021, s28,

Waad Rebuild, “The Most Beautiful Promise; Project’s General Characteristics; Waad Rebuild – History: The Southern Suburb”,http://www.waad-rebuild.com, son erişim Haziran 2018.

Waad Rebuild, “Press Release: Sayyed Nasrallah: Tel Aviv’s Buildings Vs. Every Building in Beirut Southern Suburb”. 12 May 2012 http://www.waad-rebuild.com/pressinformation.asp?id=151&catid=28.,son erişim Kasım 2019.

Walter Benjamin, “Theses On The Philosophy Of History”, in Illuminations, Schocken Books, New York, 1969.

William H McNeill, Berkshire Encyclopedia Of World History, Berkshire Publishing Group, US, 2005.

http://www.arch.mcgill.ca/prof/mellin/arch671/winter2004/student/Nahas/assign9/layer%204.jpg

http://www.arch.mcgill.ca/prof/mellin/arch671/winter2004/student/Nahas/assign9/assign9.html son erişim, Ekim 2019.

https://solidere.com/sites/default/files/th_dsc_4574.jpg

https://static2.touristtube.com/media/thingstodo/Corniche-El Manara_1463736813.jpg?d=599x280

https://img1.beirut.com/GetImage/mainpicture/locale/2596

https://i.pinimg.com/originals/9d/0f/16/9d0f160b944d1b1c528ed6d94a94433c.jpg

https://www.molon.de/galleries/Lebanon/Beirut/Shopping/images01/06%20Beirut%20Souks.jpg

https://live.staticflickr.com/8247/8513533991_ac78452f7c_b.jpg

https://images.adsttc.com/media/images/5af3/1d14/f197/ccda/1a00/007d/large_jpg/BahaaGhoussainy_BeirutSouks_(1).jpg?1525882059

https://i.pinimg.com/originals/7f/a8/ec/7fa8ece9a42bfc2801a4a018d69e7681.png