Lise Öğrencilerinin Akademik Bağlamda Akış Düzeylerinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi
Özet Görüntüleme: 470
/ 
PDF İndirme: 216
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.7986534Anahtar Kelimeler:
Akış- okul bağlılığı- öz yeterlik- öz düzenlemeÖzet
Genişletilmiş Özet
Problem: Mutluluğu elde etmek asırlardır insanlığın önemli gündem maddeleri arasında yer
almıştır. Mutluluğu anlamak için kuramların yol göstericiliğine ihtiyaç duyulmakla birlikte
çok sayıda mutluluk kuramı literatürde mevcuttur. Bu anlamda mutluluğu açıklamada dikkat
çekici kuramlardan birisi de Mihalyi Csikszentmihalyi’ye ait akış kuramıdır. İç süreçleri
kontrol ederek mutluluğa ulaşma süreci olarak ifade edilen akış yaşamın farklı alanlarında
deneyimlenebilmektedir. Sanat, spor etkinlikleri; ekstrem faaliyetler ve endüstriyel ortamlarda
akış tecrübe edilebilirken bu alanların yanında eğitim ortamlarında da akış yaşanabilmektedir.
Öğrenciler perspektifinden bakıldığında yılın büyük bir çoğunluğu akademik faaliyetlerle
okullarda geçirilmektedir. Buna göre okul faaliyetlerinden verim elde etme, başarıya ulaşma
noktasında başat kavramlardan birisi bu faaliyetler esnasında akış deneyimleyebilmektedir.
Bu anlamda bu araştırmanın temel problemi lise öğrencilerinin akademik faaliyetlerde akış
deneyimlemeleriyle ilişkili kavramların ve bu kavramlar arasındaki ilişki düzeylerinin tespit
edilmesidir. Bu problem doğrultusunda akademik bağlamda akış ile akademik öz yeterlik, öz
düzenleme ve okul bağlılığı kavramları ele alınmıştır.
Araştırma Sorusu: ‘’Lise öğrencilerinin akademik bağlamda akış düzeyleri ile akademik öz
yeterlik, öz düzenleme ve okul bağlılığı arasında anlamlı ilişkiler var mıdır?’’ ifadesi
araştırmanın temel sorusunu oluşturmaktadır. Bununla birlikte katılımcıların akademik
bağlamda akış düzeylerinin cinsiyet ve akademik not ortalaması değişkenine göre istatistiksel
olarak farklılaşıp farklılaşmadığı da incelenmiştir.
Yöntem: Bu araştırma betimsel yöntemli bir ilişki tarama araştırmasıdır. Etik kurul izni
doğrultusunda 4 okul türünden (Fen Lisesi, Anadolu Lisesi, Mesleki ve Teknik Anadolu
Lisesi, İmam Hatip Lisesi) Bursa’da yer alan 20 farklı lisede öğrenimlerini sürdüren 893
öğrenci katılımcı grubu oluşturmaktadır. Ölçekler COVID-19 salgını sebebiyle online şekilde
Google Form aracılığıyla katılımcılara ulaştırılmıştır. Araştırmanın katılımcılarına yaş,
cinsiyet, okul ismi ve akademik not ortalaması gibi soruları içeren kişisel bilgi formunun
yanında akademik bağlamda akış ölçeği, öz düzenleme ölçeği, akademik öz yeterlik ölçeği ve
Utrecht okul bağlılığı ölçeği yöneltilmiştir. Katılımcılardan elde edilen veriler SPSS 26.0
paket programında işlenmiştir. Bu kapsamda Pearson Momentler Çarpımı Korelasyonu ile tek
yönlü varyans analizi (ANOVA) ve bağımsız örneklem t testi analizleri kullanılmıştır.
Bulgular: Yapılan analizler sonucunda katılımcıların araştırmanın 4 değişkeninde de
(akademik bağlamda akış, akademik öz yeterlik, öz düzenleme ve okul bağlılığı) ortalamanın
üzerinde puanlar elde ettikleri saptanmıştır. Bunun yanında lise öğrencilerinin akademik
bağlamda akış düzeylerinin cinsiyete göre farklılaşma durumu incelendiğinde kız öğrencilerin
akış puanlarının erkeklere göre daha yüksek olduğu ancak aradaki bu farkın istatistiksel
açıdan anlamlı olmadığı tespit edilmiştir. Buna göre lise öğrencilerinin akademik bağlamda
akış düzeyleri cinsiyete göre anlamlı farklılık göstermemektedir. Araştırma sonucunda elde
edilen bir diğer bulgu not ortalamasına göre akış düzeyinin incelenmesidir. Yapılan ANOVA
sonucuna göre not ortalamasına göre anlamlı farklılık tespit edilmiştir. 85-100 not
ortalamasına sahip grubun 70-84,99 grubu dışındaki tüm gruplardan (0-49,99 / 50-59,99 / 60-
69,99) anlamlı derecede yüksek seviyede akışa sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma
doğrultusunda elde edilen son bulgu ise 4 değişken arasındaki ilişki düzeyinin tespit
edilmesidir. Yapılan analizler sonucunda akademik bağlamda akışla en yüksek düzeyde
ilişkiye sahip değişkenin okul bağlılığı olduğu; okul bağlılığını akademik öz yeterlik ve öz
düzenlemenin takip ettiği saptanmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkiler orta ve güçlü
düzeydedir.
Sonuç ve Öneriler: Araştırma kapsamında değişkenler arasında anlamlı derecede ilişkilerin
olduğu; akademik bağlamda akışın cinsiyete göre farklılaşmazken akademik not ortalamasına
göre farklılaştığı ve not ortalaması daha yüksek olanların akış düzeylerinin yüksek olduğu
sonuçlarına ulaşılmıştır. Akış kuramına dair literatürde yer alan çalışmaların ağırlıklı olarak
spor, sanat faaliyetleri ve iş ortamları üzerinde kümelendiği görülmektedir. Eğitim ortamları
ve akademik faaliyetlerdeki akışı ele alan çalışmalar görece daha sınırlıdır. Bu anlamda bu
araştırma eğitim ortamlarını ve akademik faaliyetleri ele alması bakımından özgün bir yan
barındırmaktadır. Millî Eğitim Bakanlığı 2023 vizyonunda okulların öğrenci mutluluğunu
arttırıcı nitelikte olması gerektiği vurgulanmaktadır. Bu anlamda akış ile ilişkili olduğu tespit
edilen 3 kavramın bu vizyonun yerine getirilmesi noktasında destekleyici olacağı;
araştırmanın diğer bulgularının da okul ortamında akademik faaliyetlerde akış
deneyimlenmesi noktasında yol gösterici olacağı düşünülmektedir. Son olarak araştırma
doğrultusunda araştırmacılara ve uygulayıcılara yönelik öneriler aşağıda sunulmuştur:
• Araştırmanın bağımsız değişkenlerinin (akademik öz yeterlik, öz düzenleme ve okul
bağlılığı) düzeylerinin arttırmaya yönelik deney desenli çalışmaların gerçekleştirilmesi
ve akademik bağlamda akışa dair ölçümlerin tekrarlanması.
• Akademik faaliyetler esnasında akış deneyimleyen bir öğrencinin faaliyet süresince
neler yaşadığını, akış deneyimini nasıl tanımladığını ortaya çıkartacak nitel
çalışmaların gerçekleştirilmesi.
• Okulun tüm paydaşlarına (yönetici, öğretmen, veli, öğrenci) eğitim ortamlarında akış
deneyiminin önemini, akış deneyimleme sonucunda hangi noktalara ulaşılabileceğini
içeren bilgilendirici sunumlar hazırlama.
• Ev ortamında akış deneyimlemeyi kolaylaştıracak, akış deneyimleme noktasında yol
gösterecek ilkelerin öğrenci ve velilere aktarılması.
Referanslar
Adil, A., Ameer, S. ve Ghayas, S. (2020). Impact of academic psychological capital on academic achievement among university undergraduates: Roles of flow and self‐ handicapping behavior. PsyCh Journal, 9(1), 56-66. https://doi.org/10.1002/pchj.318
Akman, E. (2018). Sağlık profesyonellerinde akış deneyiminin öznel iyi oluş üzerine etkisi: Bir kamu ve özel hastane örneği [Effect of flow experience on subjective wellbeing on health professionals: An example of a public and private hospital] (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Artino, A. R. (2012). Academic self-effcacy: From educational theory to instructional practice. Perspectiveson Medica lEducation, 1, 76-85. https://doi.org/10.1007/s40037-012-0012-5
Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change, Psychological Review, 84(2),191–215.https://doi.org/10.1037/0033-295X.84.2.191
Bandura, A. (1993). Perceived self-efficacy in cognitive development and functioning. Educational Psychologist, 28(2), 117-148. https://doi.org/10.1207/s15326985ep2802_3
Bandura, A. (1997). Theoretical perspectives. In A. Bandura (Ed.), Self-efficacy: The exercise of control (p. 1 – 10). New York: Freeman.
Bassi, M., & Delle Fave, A. (2004). Adolescence and the changing context of optimal experience in time: Italy 1986–2000. Journal of Happiness Studies, 5, 155 – 179. https://doi.org/10.1023/B:JOHS.0000035914.66037.b5
Csikszentmihalyi, M. (1997). Finding flow: The psychology of engagement with everyday life. Basic Books.
Csikszentmihalyi, M. (2015). Theoretically speaking: An interview with Mihaly Csikszentmihalyi on flow theory development and its usefulness in addressing contemporary challenges in education. Interview by K. S. Beard. Educ Psychol Rev, 27, 353–364.
https://doi.org/10.1007/s10648-014-9291-1
Csikszentmihalyi, M. (2018). Akış [Flow] (B. Satılmış, Çev.) Ankara: Buzdağı Yayınevi. (Özgün çalışma, 1990).
Csikszentmihalyi, M., & LeFevre, J. (1989). Optimal experience in work and leisure. Journal of Personality and Social Psychology, 56(5), 815 – 822. https://doi.org/10.1037/0022-3514.56.5.815
Csikszentmihalyi, M., Latter, P., & Duranso, C. W. (2017). Nine components of flow. In Running flow (s. 17 – 37). Human Kinetics.
Diaz, F. M., & Silveira, J. (2012). Dimensions of flow in academic and social activities among summer music camp participants.
International Journal of Music Education, 31(3), 310 – 320. https://doi.org/10.1177/0255761411434455
Duru, E., Duru, S., & Balkıs, M. (2014). Tükenmişlik, akademik başarı ve öz düzenleme arasındaki ilişkilerin analizi [Analysis of Relationships among Burnout, Academic Achievement, and Self-regulation]. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(4), 1263 – 1284. DOI: 10.12738/estp.2014.4.2050
Fredricks, J. A., Blumenfeld, P. C., & Paris, A. H. (2004). School engagement: Potential of the concept state of the evidence. Review of Educational Research, 74(1), 59 – 109. https://doi.org/10.3102/00346543074001059
Furlong, M. J., Whipple, A. D., Jean, G. S., Simental, J., Soliz, A., & Punthuna, S. (2003). Multiple contexts of school engagement: Moving toward a unifying framework for educational research and practice. The California School Psychologist, 8(1), 99–113.
https://doi.org/10.1007/BF03340899
Johnson, L. S. (2004). Academic engagement from the perspective of flow theory: a comparative analysis of nontraditional and traditional schools. (Doctoral Dissertations). Accessed from ProQuest Dissertations and Theses database. (UMI Number. 3161314)
Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemi [Scientific research method] (22. Baskı). Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık. Kuhnle, C.
Hofer, M., & Kilian, B. (2012). Self‐control as predictor of school grades, life balance, and flow in adolescents. British Journal of Educational Psychology, 82, 533–548. https://doi.org/10.1111/j.2044-8279.2011.02042.x
Kutsal, D. (2009). Lise öğrencilerinin tükenmişliklerinin incelenmesi [A study on the burnout of high school students] (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Massimini, F. ve Carli, M. (1988). The systematic asessment of flow in daily experience. In M. Csikszentmihalyi ve I. Csikszentmihalyi (Eds.), In optimal experience psychological studies of flow in consciousness (p. 266 – 287). New York: Cambridge University Press.
Miksza, P., & Tan, L. (2015). Predicting collegiate wind players’ practice efficiency, flow, and self-efficacy for self-regulation: An exploratory study of relationships between teachers’ instruction and students’ practicing. Journal of Research in Music Education, 63(2), 162 – 179. https://doi.org/10.1177/0022429415583474
Millî Eğitim Bakanlığı. (t.y.). 2023 eğitim vizyonu [Turkey’s Education Vision 2023]. Retrieved from: https://2023vizyonu.meb.gov.tr/doc/2023_EGITIM_VIZYONU.pdf
Nakamura, J., & Csikszentmihalyi, M. (2014). The concept of flow. In M. Csikszentmihalyi (Ed.), Flow and the foundations of positive psychology. (p. 239-263). Retrieved from http://www.link.springer.com
National Research Council (2003). Engaging schools: Fostering high school students' motivation to learn. National Academies Press.
Sahranç, Ü. (2008). Bir durumluk akış modeli: stres kontrolü, genel öz yeterlik, durumluk kaygı, yaşam doyumu ve akış ilişkileri [A state flow model: The relationships among stres control, general self-efficacy, state anxiety, life satisfaction and stateflow]. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 122 – 144. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/115584
Schunk, D. H., & Zimmerman, B. J. (2007). Influencing children’s self-efficacy and selfregulation of reading and writing through modeling. Reading & Writing Quarterly, 23(1), 7 – 25. https://doi.org/10.1080/10573560600837578
Seligman, M., & Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive psychology: An introduction.American Psychologist, 55, 5 – 14. https://doi.org/10.1037/0003-066X.55.1.5
Shernoff, D. J., Csikszentmihalyi, M., Schneider, B., & Shernoff, E. S. (2003). Student engagement in high school classrooms from the perspective of flow theory. School Psychology Quarterly, 18(2), 158 – 176. https://doi.org/10.1007/978-94-017-9094-9_24
Stander, F. W., Rothmann, S., & Botha, E. (2015). The role of teammate relationships, communication and self-efficacy in predicting athlete flow experience. Journal of Psychology in Africa, 25(6), 494 – 503. https://doi.org/10.1080/14330237.2015.1124600
Sumaya, I. C., & Darling, E. (2018). Procrastination, flow, and academic performance in real time using the experience sampling method. The Journal of Genetic Psychology, 179(3), 123 – 131. https://doi.org/10.1080/00221325.2018.1449097
Şahan, M. N. & Aypay, A. (2021). The profound difference concerning flow in achievement orientations for high school students. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(1), 305 – 318. https://doi.org/10.17494/ogusbd.952848
Wan, Q., Liu, M., Gao, B., Chang, T., & Huang, R. (2020). The relationship between selfregulation and flow experience in online learning: A case study of global competition on design for future education. IEEE 20th International Conference on Advanced Learning Technologies (ICALT) (s. 365 – 367). IEEE.
Wong, M. M., & Csikszentmihalyi, M. (1991). Motivation and academic achievement: The effects of personality traits and the duality of experience. Journal of Personality, 59(3), 539–574. https://doi.org/10.1111/j.1467-6494.1991.tb00259.x
Yılmaz, M., Gürçay, D., & Ekici, G. (2007). Akademik öz yeterlik ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması [Adaptation of the academic self-efficacy scale to Turkish]. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 253–259.
http://www.efdergi.hacettepe.edu.tr/yonetim/icerik/makaleler/1047-published.pdf
YKS verileri paylaşıldı: Yüzde 68barajı geçti. (2021, 9 Ekim).Retrieved from: https://www.trthaber.com/haber/egitim/yks-verileri-paylasildi-yuzde-68-baraji-gecti-598156.html
Yükseköğretim Kurumu. (2021). 2021 YKS yerleştirme sonucu elektronik kayıt yaptıran öğrenciler. Retrieved from: https://istatistik.yok.gov.tr/
Zimmerman, B. J. (1995). Self-efficacy and educational development. In A. Bandura (Ed.). Self-efficacy in changing societies (s. 202 – 232). New York: Cambridge University Press.
Zimmerman, B. J. (2000a). Attaining self-regulation: A social cognitive perspective. In M. Boekaerts, P. R. Pintrich ve M. Zeidner (Eds.), Handbook of self-regulation. (s.13 – 35). California: Academic Press.
Zimmerman, B. J. (2000b). Self-efficacy: An essential motive to learn. Contemporary Educational Psychology, 25, 82 – 91. doi:10.1006/ceps.1999.1016
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 ISPEC Uluslararası Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
